Các bệnh hậu sản thường gặp

Các bệnh hậu sản thường gặp

Sau khi “vượt cạn” thành công, cơ thể phụ nữ rất dễ bị tổn thương về thể trạng lẫn tinh thần, vì vậy việc chăm sóc kỹ và đúng là rất quan trọng.

 * Rụng tóc 

Nguyên nhân: 

- Thay đổi kích thích tố: khi mang thai kích thích tố nữ trong cơ thể thai phụ tăng, giúp cho tóc thời kỳ mang thai trở thành thời kỳ khỏe, đẹp nhất. Số tóc này có tuổi thọ dài “phục dịch siêu kỳ”. Ngay sau khi sinh xong, hàm lượng kích thích tố nữ giảm, khiến cho số tóc “phục dịch siêu kỳ” rụng dần, cùng lúc đó tóc mới chưa kịp mọc ra gây ra hiện tượng rụng tóc. 

- Nhân tố thần kinh: gánh nặng tâm lý sau khi sinh có thể gây ra rụng tóc. Tóc rụng lại gây ra tâm lý căng thẳng khiến nguyên nhân này xoay vòng. 

- Dinh dưỡng không đủ: do chế độ ăn kiêng của một số sản phụ sợ phát phì sau sinh, thêm vào đó lượng dinh dưỡng cần cho sản phụ trong thời kỳ cho con bú cao hơn bình thường khiến sản phụ thiếu dinh dưỡng ảnh hưởng đến sinh trưởng trao đổi bình thường và tuổi thọ của tóc.

Rụng tóc là một quá trình tạm thời của sự trao đổi chất, không cần căng thẳng về tinh thần. Bình thường có thể dùng lược chải đầu hoặc ngón tay massage đầu, tăng sự sinh trưởng của tóc; giữ đầu tóc sạch sẽ.

* Chứng trầm cảm sau khi sinh

Là trong thời kỳ hậu sản, lần đầu tiên sản phụ phát bệnh loạn thần kinh (dù trước đây không có tiền sử bệnh thần kinh) với đặc trưng là một loạt các biểu hiện như: đau khổ, uất ức, buồn rầu, khóc lóc, dễ tức giận, cáu gắt, nặng hơn thì ảo giác, thậm chí có người còn nảy sinh ý định ly hôn hay tự tử. Chị em sau khi sinh bị mắc chứng uất ức luôn biểu hiện quan tâm đến sức khỏe của con quá mức, tự cho rằng mình chưa quan tâm đủ đến con, lượng sữa không đủ tự trách mình. 

Một số nguyên nhân dẫn đến trầm cảm như: chị em đau đớn khi sinh hay phẫu thuật sau sinh, ứ tiểu sau sinh kéo dài nhiều ngày, không có sữa hoặc sữa quá ít phải cho con bú không giờ giấc ảnh hưởng đến giấc ngủ bình thường, do chồng chưa quan tâm săn sóc đầy đủ, gánh nặng gia đình đột nhiên tăng lên sau khi sinh gây tâm lý không ổn định… 

Ngoài ra trong thời kỳ hậu sản, do các thay đổi về nội tiết như kích thích tố nữ và progestin giảm nhanh hoặc 2 loại này không cân bằng… có thể là nguyên nhân gây ra chứng uất ức sau khi sinh. 

Đa số chị em không cần điều trị bằng thuốc, bệnh kéo dài mấy tuần thì khỏi dần. Chủ yếu là điều trị tâm lý giúp chị em nhận thức chính xác các rối nhiễu tâm lý có thể xảy ra trong thời gian này. Sự quan tâm, yêu thương của chồng và người thân có lợi cho sự bình phục của người mẹ. Nếu bệnh nặng, có thể sử dụng thuốc nhưng phải dưới sự hướng dẫn của bác sĩ. 

Đề phòng chứng trầm cảm sau khi sinh là quan trọng nhất, cả vợ và chồng đều cần chuẩn bị những kiến thức về tâm lý từ trước khi sinh. Dự liệu những vấn đề tâm lý có khả năng ẩn chứa trong lòng vợ để quan tâm, khích lệ, hướng dẫn chu đáo. 

* Bí tiểu và tiểu không cầm được 

Sau khi sinh sản phụ không thể tự động đi tiểu mà bàng quang lại đầy gọi là chứng bí tiểu. 

Nguyên nhân: trong khi sinh, do đầu hoặc mông thai nhi ép lên bàng quang quá lâu làm bàng quang bị phù lên hay làm yếu đi lực co thắt của cơ thải nước tiểu ở bàng quang; đau nhức vết thương ngoài âm đạo hay do tinh thần khẩn trương. 

Biện pháp phòng trị: Trong khi sinh đi tiểu đúng lúc, không được để bàng quang căng quá độ. Sau khi sinh phải định giờ đi tiểu. Nếu sau khi sinh đi tiểu không thông, có thể dùng nước ấm rửa phần ngoài âm đạo hoặc dùng huyết thanh ấm kích thích đi tiểu, cũng có thể dùng nước nóng ủ nóng phần bụng dưới, kích thích bàng quang co thắt. Dùng các cách trên đây mà vẫn không thể đi tiểu được có thể điều trị bằng châm cứu hoặc đặt thông bàng quang. 

Bí tiểu sau khi sinh là một loại trở ngại chức năng thải nước tiểu tạm thời, có thể bình phục. Nếu bị hiện tượng này, nhất thiết chị em không được nôn nóng, thả lỏng tinh thần có thể giúp điều hòa chức năng tự thải nước tiểu và tự động hồi phục bàng quang. 

Chứng tiểu không ngừng được sau khi sinh tức là không thể khống chế được nước tiểu thải ra một cách bất ngờ. 

Nguyên nhân thường do trong khi sinh, phần đáy khoang chậu bị ép hoặc căng lên quá độ, khiến cho mô đỡ xung quang đường tiểu và cơ ở đường tiểu giãn ra, khi sản phụ ho hay dùng lực hướng xuống, có khi là đứng lên thì nước tiểu chảy ra. Phần lớn chứng này có thể chữa được. Nếu sau khi sinh, cứ bị chảy nước tiểu từ âm đạo kéo dài, sản phụ nên đến bệnh viện kiểm tra xem liệu có phải do tổn thương khi sinh gây ra hay không, nếu cần, phải phẫu thuật để điều trị. 

Chị em trong giai đoạn hậu sản không được để mệt mỏi quá độ, tránh làm tăng áp lực lên bụng quá mức, đồng thời phải làm động tác co thắt thả lỏng hậu môn mỗi ngày 1-2 lần, 5-10 phút mỗi lần, làm thế có thể tăng lực căng các mô ở đáy khoang chậu. 

* Táo bón 

Nguyên nhân: trong thời kỳ nằm dưỡng sinh, chức năng ruột suy giảm, ruột nhu động chậm, chất bã giữ lại lâu trong ruột thủy phân bị hấp thụ tạo thành bón. Thêm vào đó, phần bụng bị phình to quá mức trong thời gian mang thai khiến cho cơ bụng và mô đáy ở khoang chậu giãn ra, đồng thời sau khi sinh cơ thể suy nhược, lực đi tiểu tiện suy yếu, cho nên sau khi sinh thường có hiện tượng táo bón. 

Giải quyết táo bón rất dễ. Đầu tiên sản phụ chú ý đến kết cấu bữa ăn: cần đủ protein, phải ăn nhiều thức ăn cơ xơ như rau, quả, không được nghe theo những hướng dẫn không khoa học như không được ăn trái cây ướp lạnh… Tăng cường luyện tập sau khi sinh, không được nằm trên giường suốt 1 tháng sau sinh, làm như thế khiến cho chức năng sinh lý giảm, quá trình trao đổi chất giảm, xảy ra táo bón. Nên vận động thích hợp, có điều kiện thì nên duy trì tập thể dục sau khi sinh, tạo thói quen tốt đi đại tiện đúng giờ. Nếu không còn cách nào khác có thể dùng nhuận tràng, nếu liên tục táo bón có thể uống 1 ít thuốc làm đi tả chậm như quả đạo phiến, ma nhơn từ… 

* Bị “trúng nắng” 

Phụ nữ bị tình trạng nóng cao, độ ẩm cao, mất điều tiết nhiệt trong cơ thể, không thể tán nhiệt tốt gây ra “trúng nắng”. 

Nguyên nhân: chủ yếu là do tập tục cũ, cho rằng sức đề kháng của sản phụ yếu, phải đặc biệt giữ ẩm, mặc nhiều quần áo, mùa hè phải mặc áo len, quần len, đội mũ, đóng kín cửa, không khí không lưu thông được. Sản phụ ra mồ hôi nhiều, tiêu hao sức khỏe quá nhiều. Có sản phụ trong mùa xuân nhiệt độ ngoài phòng không cao nhưng nhiệt đột trong phòng cao, độ ẩm quá cao cũng sẽ xảy ra hiện tượng trúng nắng. 

Biểu hiện: ban đầu mệt mỏi, miệng khát, ra nhiều mồ hôi, váng đầu, hồi hộp, nôn ọe, phát sốt; sau đó da nóng, ra mồ hôi không ngừng, nổi sẩy khắp người. Lúc đó nếu không kịp thời thông gió tản nhiệt thì sẽ rất mau đến giai đoạn nghiêm trọng, hôn mê, nói nhảm, co giật, nhiệt độ cơ thể có thể lên 420C. 

Do đó, khi chị em nằm tĩnh dưỡng tại nhà, nhất định phải chú ý thông gió, giữ nhiệt và độ ẩm thích hợp, mùa hè quá nóng có thể sử dụng máy điều hòa. Sản phụ không được mặc nhiều quần áo, mỗi ngày cần tắm rửa giữ vệ sinh cá nhân. 

=> Triệu Chứng

- Hư Hàn: Lượng huyết rất nhiều, sắc mặt trắng, nặng lắm thì thở khò khè, ra mồ hôi, tay chân lạnh băng, gần như chứng co cứng, mạch Trầm Vi muốn tuyệt hoặc Phù Đại hư thoát, nên dùng "Độc Sâm Thang" hoặc 'Sâm Phụ Thang’ thêm bội Nhân sâm. Nếu thiên về huyết hư chứng hiện ra huyết băng, sắc nhạt, choáng váng, hồi hộp da khô, mạch Tế. Nên dùng bài ‘Khung Quy Giao Ngải Thang’ làm chủ. Nếu khí huyết đều hư nên dùng bài ‘Thập Toàn Đại Bổ Thang’.

- Huyết Ứ: Huyết băng mà có hòn cục, bụng dưới trướng lên, ấn vào thấy cứng, mạch Huyền mà Sắc. Cho uống bài "Thất Tiếu Tán", "Sinh Hóa Thang".

- Khí Uất: Sản hậu huyết băng, nóng nảy, bứt rứt hay giận hoặc tinh thần uất ức, váng đầu, đầu căng, bụng đầy tức, ợ hơi, thở dài, ăn ít, bụng trướng đau, đại tiện không đều hoặc tiêu lỏng không thông, rêu lưỡi mỏng trắng, mạch Huyền Tế, nên trị với thang "Tiêu Dao Tán" gia vị.

=> Cách điều trị

Về nguyên tắc trị bệnh: Nếu sản hậu âm huyết đã tổn thương lại bị chứng băng rồi sinh ra huyết thoát khí hãm thành ra bệnh nặng. Phải nên bổ mạnh, dùng bài "Độc Sâm Thang" để cứu chữa tức là phương pháp huyết thoát thì ích khí.

Nếu chỉ dùng thuốc bổ huyết không có kết quả. Nếu 6 mạch quá Vi, tay chân lạnh băng nên dùng vị Sâm và Phụ tử, lượng lớn để hồi dương. Nếu vì tức giận quá thương tổn Can khí khiến cho huyết vọng hành, dùng bài ‘Tiêu Dao Tán’ thêm Hắc sơn chi, Sinh địa, Bạch mao căn để thanh Can. Nếu vì ứ trệ mà sinh thực chứng, đau bụng dưới, nên dùng ‘Thất Tiếu Tán’ là thuốc khử ứ, hành huyết.

Bình luận

Sắp xếp theo : Mới nhất Hay nhất
Chưa có bình luận
Bản quyền © 2014 lavaviet.com | DESIGNED BY viễn nam

Giỏ hàng (0): đ